در دنیای کسب‌وکار، شرکت‌ها ممکن است درگیر انواع مختلفی از دعاوی شوند. برخی از این اختلافات ماهیت حقوقی دارند و برخی دیگر در دسته تجاری قرار می‌گیرند. درک تفاوت میان این دو نوع دعوی برای مدیران شرکت‌ها، مشاوران حقوقی و حتی وکلای دادگستری اهمیت زیادی دارد؛ زیرا مسیر دادرسی، مرجع رسیدگی و قوانین حاکم در هر یک متفاوت است.
در این مقاله به‌صورت کامل و تخصصی بررسی می‌کنیم که دعاوی حقوقی شرکت‌ها چه تفاوت‌هایی با دعاوی تجاری شرکت‌ها دارند و هرکدام شامل چه نوع پرونده‌هایی می‌شوند.
تعریف دعاوی حقوقی شرکت‌ها
دعاوی حقوقی شرکت‌ها به اختلافاتی گفته می‌شود که از روابط غیرتجاری و مدنی میان اشخاص یا شرکت‌ها ناشی می‌شوند. در این نوع دعاوی، هدف معمولاً احقاق حق، مطالبه وجه یا اجرای تعهد است و نه کسب سود یا رقابت تجاری.
برای مثال:
مطالبه وجه از مشتری یا پیمانکار
دعوی الزام به انجام تعهدات قراردادی
فسخ یا ابطال قراردادهای خدماتی
دعاوی مربوط به اجاره، مالکیت و قراردادهای مدنی
در چنین پرونده‌هایی، قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی مبنای تصمیم‌گیری دادگاه است و مرجع رسیدگی، معمولاً دادگاه عمومی حقوقی می‌باشد.
تعریف دعاوی تجاری شرکت‌ها
دعاوی تجاری شرکت‌ها، اختلافاتی هستند که از فعالیت‌های تجاری، بازرگانی یا معاملاتی ناشی می‌شوند. هدف اصلی این فعالیت‌ها، کسب سود، رقابت در بازار و گردش سرمایه است.
از جمله مصادیق دعاوی تجاری عبارت‌اند از:
اختلاف میان شرکای شرکت‌های تجاری (سهامی، با مسئولیت محدود و…)
دعاوی مربوط به اسناد تجاری مانند چک، سفته و برات
اختلاف در قراردادهای صادرات و واردات
دعاوی ناشی از ورشکستگی یا انحلال شرکت
اختلاف بین شرکت‌ها در حوزه معاملات کلان
در این نوع دعاوی، قانون تجارت و مقررات مربوط به شرکت‌های تجاری، محور رسیدگی هستند و بسته به نوع دعوی، دادگاه‌های حقوقی یا شعب ویژه رسیدگی به امور تجاری صلاحیت دارند.
تفاوت‌های اصلی دعاوی حقوقی و تجاری شرکت‌ها
منشأ اختلاف
دعاوی حقوقی: از قراردادها و روابط مدنی ناشی می‌شوند.
دعاوی تجاری: از فعالیت‌های بازرگانی و تجاری سرچشمه می‌گیرند.
قانون حاکم بر دعوی
دعاوی حقوقی بر اساس قانون مدنی بررسی می‌شوند.
دعاوی تجاری تحت قانون تجارت و مقررات خاص بازرگانی قرار دارند.
مرجع رسیدگی
دعاوی حقوقی در دادگاه عمومی حقوقی مطرح می‌شوند.
دعاوی تجاری معمولاً در دادگاه تجاری یا شعب تخصصی بررسی می‌شوند.
نوع خسارت و هدف دعوی
در دعاوی حقوقی، هدف جبران خسارت یا انجام تعهد است.
در دعاوی تجاری، هدف حفظ منافع مالی، سود و اعتبار شرکت است.
نحوه اثبات و مدارک مورد نیاز
در دعاوی حقوقی مدارک مکتوب مانند قرارداد یا رسید اهمیت دارد.
در دعاوی تجاری، علاوه بر اسناد مالی، دفاتر تجاری و فاکتورها نیز نقش تعیین‌کننده دارند.
مثال عملی از تفاوت دو نوع دعوی
فرض کنید یک شرکت تولیدی با پیمانکار خود قراردادی برای نصب تجهیزات امضا می‌کند. اگر پیمانکار کار را کامل انجام ندهد، شرکت می‌تواند دعوی الزام به انجام تعهد یا مطالبه خسارت مطرح کند؛ این یک دعوی حقوقی است.
اما اگر همان شرکت با شریک تجاری خود در زمینه تقسیم سود دچار اختلاف شود یا چک‌های صادره بین شرکت‌ها برگشت بخورد، پرونده ماهیت تجاری پیدا می‌کند.
اهمیت تشخیص نوع دعوی برای شرکت‌ها
تشخیص درست اینکه اختلاف پیش‌آمده حقوقی است یا تجاری، در موفقیت پرونده تأثیر مستقیم دارد. انتخاب اشتباه نوع دعوی باعث:
طولانی شدن روند دادرسی
ارجاع پرونده به مرجع نامناسب
از دست رفتن فرصت‌های دفاع قانونی
به همین دلیل، مشاوره با وکیل متخصص در دعاوی شرکت‌ها قبل از هر اقدام قضایی ضروری است. وکیل می‌تواند با بررسی موضوع، مسیر صحیح حقوقی یا تجاری را مشخص کرده و از منافع شرکت دفاع کند.
جمع‌بندی
تفاوت اصلی میان دعاوی حقوقی شرکت‌ها و دعاوی تجاری شرکت‌ها در ماهیت رابطه، قانون حاکم و هدف دعوی است. دعاوی حقوقی بیشتر بر روابط مدنی و اجرای تعهدات تمرکز دارند، در حالی که دعاوی تجاری بر فعالیت‌های سودآور و رقابت‌های بازرگانی استوارند.
شناخت دقیق این تفاوت‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا پیش از بروز اختلاف، قراردادهای خود را هوشمندانه تنظیم کرده و در صورت نیاز، با کمک وکیل متخصص امور شرکت‌ها، از حقوق قانونی خود به بهترین شکل دفاع کنند.
- ۰ ۰
- ۰ نظر